Je hebt vast wel eens “vlinders in je buik” gevoeld als je nerveus bent, of misschien merk je dat je maag van streek raakt tijdens stressvolle periodes. Dit is geen toeval! Er bestaat een fascinerend tweerichtingsverkeer tussen onze darmen en ons brein dat een grote invloed heeft op hoe we ons voelen. Wetenschappers noemen dit de “darm-brein-as”, en het onderzoek hiernaartoe heeft de laatste jaren een enorme vlucht genomen.
Je tweede brein: het darmstelsel
Wist je dat je darmstelsel vaak wordt beschreven als je “tweede brein”? Dit komt doordat het meer dan 100 miljoen zenuwcellen bevat. Dat is meer dan in je ruggenmerg! Deze zenuwcellen vormen het zogenaamde enterische zenuwstelsel dat rechtstreeks communiceert met je centrale zenuwstelsel.
De darmmicrobiota: je onzichtbare onderhuurders
In je darmen leven biljoenen micro-organismen, voornamelijk bacteriën, die samen je darmmicrobiota vormen. Deze microscopische bewoners doen meer dan alleen helpen bij de spijsvertering:
- Ze produceren belangrijke neurotransmitters die je stemming beïnvloeden
- Ze communiceren met je immuunsysteem
- Ze helpen bij het verwerken van voedingsstoffen die je brein nodig heeft
Serotonine: het gelukshormoon uit je darmen
Verbaasd? De meeste mensen denken dat serotonine, het bekende “gelukshormoon”, voornamelijk in de hersenen wordt geproduceerd. Maar wist je dat ongeveer 90% van de serotonine in je lichaam eigenlijk door cellen in je darmen wordt aangemaakt?
Serotonine speelt een cruciale rol bij:
- Het reguleren van je stemming en gevoel van geluk
- Het bevorderen van een gezonde slaap
- Het ondersteunen van een goede spijsvertering
Een tekort aan serotonine wordt in verband gebracht met depressieve gevoelens en angststoornissen. Dit verklaart gedeeltelijk waarom mensen met chronische darmproblemen vaak ook met stemmingswisselingen kampen.
GABA: de natuurlijke ontstresser
Gamma-aminoboterzuur (GABA) is een neurotransmitter die een kalmerend effect heeft op je zenuwstelsel. Het helpt bij:
- Het verminderen van angst en stress
- Het bevorderen van ontspanning
- Het verbeteren van de slaapkwaliteit
Bepaalde darmbacteriën kunnen GABA produceren of de productie ervan beïnvloeden. Een gezonde darmflora kan dus bijdragen aan een beter vermogen om met stress om te gaan.
De invloed van voeding op je gemoedstoestand
Wat je eet heeft een directe invloed op je darmmicrobiota en daarmee ook op je stemming. Voedingsmiddelen die gunstig zijn voor een gezonde darm-brein-as zijn:
- Vezelrijke voeding zoals volkoren producten, groenten en fruit
- Gefermenteerde voedingsmiddelen zoals yoghurt, kefir en zuurkool
- Omega-3 vetzuren uit vette vis en noten
- Prebiotica zoals ui, knoflook en bananen
- Probiotica zoals te vinden in sommige yoghurts en supplementen
Stressbeheer voor een gezonde darm
De verbinding werkt ook andersom: stress en negatieve emoties kunnen de gezondheid van je darmen beïnvloeden. Chronische stress kan:
- De darmwand verzwakken, wat leidt tot een verhoogde doorlaatbaarheid (“leaky gut”)
- De samenstelling van je darmmicrobiota veranderen
- Ontstekingsreacties in je darmen veroorzaken
Technieken zoals mindfulness, meditatie en voldoende beweging kunnen helpen om stress te verminderen en zo ook je darmgezondheid te verbeteren.
Praktische tips voor een betere darm-brein-balans
- Eet gevarieerd met veel verschillende groenten en fruit
- Beperk de inname van sterk bewerkte voedingsmiddelen en suiker
- Beweeg regelmatig; zelfs een dagelijkse wandeling maakt verschil
- Zorg voor voldoende slaap
- Leer omgaan met stress via ontspanningstechnieken
- Overweeg probiotica als je na antibioticagebruik darmklachten ervaart
Persoonlijke begeleiding
Kamp je zelf met darm- en/of stemmingsklachten en wil je hier vanuit de oorzaak naar kijken? Maak dan een gratis kennismakingsgesprek met Koosje zij kan je helpen bij het herstellen van je darm-brein-balans.
Tot slot
De relatie tussen je darmen en je emotionele welzijn is complex maar fascinerend. Door goed voor je darmen te zorgen, investeer je indirect ook in je mentale gezondheid. En andersom: door aandacht te besteden aan stressvermindering help je je darmen gezond te blijven. Het is een perfecte cirkel van zorg waarin alles met elkaar verbonden is.
Dus de volgende keer dat je je wat somber voelt, vraag je eens af: heb ik mijn darmbacteriën vandaag al verwend?
Mooie blogpost!
Ik ben er zelf wel van overtuigd dat 90% van de mensen niet depressief geboren worden maar door hun omgeving depressief worden. Bijv. ouders die niet voor je kunnen zorgen, armoede, racisme, pesten etc. waardoor je trauma’s oploopt en in een neerwaartse spiraal terechtkomt waardoor je depressief wordt.
Maar ik denk wel dat als je al deze dingen doet die je in je blog schrijft, je een betere conditie geven; niet alleen maar de darmen maar ook aan de hersenen waardoor je een sterkere defense systeem hebt om jezelf te beschermen tegen aanvallen die zowel lichamelijk als mentaal kunnen zijn. En zo een algehele verbeterde gezondheid kan creëren voor jezelf.
Ik denk dat niemand depressief geboren wordt, dit is altijd een invloed van je omgeving (eigenetica) die een eventuele aanleg tot expressie laat komen. Je kunt je ook afvragen welke invloed dingen als je ouders die niet voor je kunnen zorgen, depressie, pesten etc. voor negatief effect op je darmmicrobiome zullen hebben door de impact en stress die dat met zich meebrengt.